Exact sciences

90. urodziny prof. Lutosława Wolniewicza

— Prof. dr hab. Stanisław Dembiński
share on twitter share on facebook share on linkedin send by email print

25 października Profesor Lutosław Wolniewicz, nestor toruńskich fizyków, obchodzi 90. urodziny.

Prof. Lutosław Wolniewicz jest absolwentem Liceum Mikołaja Kopernika w Toruniu, fizykę studiował na UMK i UW. Od 1954 roku pracował na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Po studiach rozpoczął współpracę z prof. Włodzimierzem Kołosem. Wspólnie opracowywali podstawy teorii drobin dwuatomowych z dokładnym uwzględnieniem ruchu jąder, efektów relatywistycznych i poprawek radiacyjnych. Na tej podstawie wykonali na komputerach w Chicago słynne obliczenia energii dysocjacji drobiny H2, stwierdzając definitywnie sprzeczność między wartością teoretyczną a ówczesną wartością doświadczalną. Przeprowadzone w związku z tym nowe badania eksperymentalne w USA i w Kanadzie (m.in. przez laureata Nagrody Nobla Gerharda Herzberga) w pełni potwierdziły przewidywania teorii. Obliczony moment kwadrupolowy H2 posłużył astrofizykom do wyznaczenia zawartości wodoru na Jowiszu, a podanie przez Wolniewicza najdokładniejszych, z istniejących w literaturze, wartości prawdopodobieństw przejść, służy im do oceny ilości wodoru w przestrzeni międzygwiezdnej.

Wielką i uznaną w świecie wartość ma opracowana i zastosowana przez Wolniewicza w teorii efektów nieadiabatycznych drobin perturbacyjno-wariacyjna metoda obliczeń oraz podany przez niego nowy i stabilny algorytm. Na tej drodze otrzymał on najdokładniejsze ze znanych ówcześnie wartości energii rotacyjnych jonu HD+ i drobin H2, HD i D2 w podstawowym i wzbudzonych stanach elektronowych, a także prawdopodobieństwa przejść między tymi stanami. Nie sposób wymienić tu wszystkich pionierskich rezultatów prof. Wolniewicza w teorii drobin. Warto wspomnieć jeszcze o opracowaniu nowej metody opisu rozpraszania atomu na drobinie dwuatomowej. Metodę tę zaadaptowano także do obliczeń stanów związanych trzech ciał.

Prace prof. Wolniewicza odznaczają się największą ze znanych w światowej literaturze dokładnością prezentowanych rezultatów numerycznych i traktowane są przez innych autorów jako bezdyskusyjne punkty odniesienia w weryfikowaniu różnych formalizmów obliczeniowych i ocenie wyników eksperymentów. W liczącym około sto pozycji jego dorobku naukowym, publikowanym wyłącznie w anglojęzycznych, najpoważniejszych międzynarodowych czasopismach, są także prace poświęcone optyce kwantowej, fizyce ciała stałego oraz pewnym aspektom teorii tzw. kwantowych układów dynamicznych. Według Google Scholar, 137 prac prof. Lutosława Wolniewicza było cytowanych 9887 krotnie, w tym najsłynniejsze trzy prace z W. Kołosem, dotyczące molekuły wodoru (z lat sześćdziesiątych XX wieku) – ponad 2,5 tys-krotnie. O ciągle dużym znaczeniu prac prof. Wolniewicza świadczy fakt, że w ciągu ostatnich 5 lat były one cytowane ponad tysiąckrotnie. Prof. Wolniewicz intensywnie współpracował naukowo z licznymi ośrodkami zagranicznymi. Jako visiting professor przebywał wielokrotnie na uniwersytetach kanadyjskich w Toronto i Guelph, w Niemczech na Uniwersytecie w Bielefeld, a przez kilkanaście lat bywał na 2-3 miesięcznych pobytach jako 'akademischer Gast' na słynnej ETH w Zurychu.

Jest bez wątpienia twórcą szkoły obliczeń atomowo-molekularnych, wielu z promowanych przez niego doktorów habilitowało się i otrzymało tytuły profesorskie. W 1981 r. został pierwszym demokratycznie wybranym dyrektorem Instytutu Fizyki UMK. Jest laureatem wielu nagród.

Rules od sharing information
share on twitter share on facebook share on linkedin send by email print

Related articles

Prof. Katharina Boguslawski laureatką Nagrody Naukowej Polityki!

Fizycy z grantem


Z nagrodą za wybitne osiągnięcia

Dr Karska o Noblu za najciemniejsze sekrety Wszechświata


On Nicolaus Copernicus University web pages „cookies” are used. On use of cookies read in Privacy policy.
Cookies settings
On Nicolaus Copernicus Pages "cookies" are used in accord with our Privacy policy. We use "cookies" to improve functionality of our web page. Collected data are anonymized and are used to statistic and analytic purposes, for better adjusting content to user preferences and increase of quality. To approach this goal we use Google Analytics, CUX i Facebook Pixel to. Below we give you the ability of turning on/off this tools.
  on/off
Google Analitics

We use analytic tool Google Analytics, which give us information about user visits on our service (visited pages, navigation path, time of visit)

CUX

We use analytic tool CUX to regisiter visits on NCU News.

Facebook Pixel

We use marketing tool Facebook Pixel, to collect information about user visits and viewed pages.