Humanistyka i sztuka [2023-08-16]

Na tropach króla Midasa

— Redakcja

Prof. Tomasz Ważny z mgr Anną Elzanowską z Centrum Badań i Konserwacji Dziedzictwa Kulturowego UMK prowadzili badania dendrochronologiczne w Gordion. Na stanowisku archeologicznym, znaczeniowo stawianym na równi z Troją, zajmowali się m.in. kurhanem mitycznego króla Midasa.

Prace naukowo-badawcze prowadzono na przełomie lipca i sierpnia. Gordion, polityczna i kulturalna stolica starożytnego królestwa Frygii pochodząca z wczesnej epoki żelaza, położona jest na terenie zachodnio-centralnej Anatolii w dzisiejszej środkowej Turcji. Frygijczycy przybyli tutaj najprawdopodobniej z Bałkanów, zasiedlając zachodnią część Płaskowyżu Anatolijskiego po upadku imperium Hetyckiego, który nastąpił po roku 1200 p.n.e. i najazdach tzw. Ludzi Morza.

Badania drewna oraz węgli drzewnych prowadzone przez naukowców Uniwersytetu Mikołaja Kopernika obejmują zarówno odsłaniane pozostałości miasta, jak i ogromny kurhan (tumulus) mitycznego króla Midasa, dominujący nad okolicą. Wokół Gordion można doliczyć się łącznie 125 tumulusów, z których dotychczas przebadana została zaledwie jedna trzecia.

- Tumulus Midasa został usypany na wysokość ok. 60 m i ma średnicę ponad 300 m. Przestrzeń między grobowcem a ścianami była wypełniona małymi kamieniami. Wewnętrzne poziome wymiary grobowca to 5,15 m na 6,20 m, a jego wysokość wynosi 3,25 m – wyjaśnia prof. dr hab. Tomasz Ważny z Centrum Badań i Konserwacji Dziedzictwa Kulturowego UMK.

Wnętrze wzgórza ukrywało w pełni wyposażoną komorę grobową ze szkieletem władcy. Zawartość grobowca eksponowana jest obecnie w Muzeum Archeologicznym w Ankarze. Znakomicie utrzymana do dziś komora wykonana została z solidnych bali jałowcowych oraz sosnowych i jest najstarszą zachowaną budowlą drewnianą na świecie. Wiek drzew użytych do budowy przekraczał w pojedynczych przypadkach nawet 900 lat - dodaje prof. Ważny.

Badania dendrochronologiczne naukowców z toruńskiego uniwersytetu mają na celu ustalenie dokładnych ram czasowych różnych faz rozwojowych miasta oraz powstania kurhanów.

Dendrochronologia pozwala na ustalenie wieku drewna z dokładnością nawet do jednego roku. Intrygujące będzie również rozwiązanie zagadki pochodzenia drewna użytego w konstrukcjach powstałych na tych stepowych, bezleśnych terenach – tłumaczy prof. Ważny.

Badania dendrochronologiczne prowadzone są wspólnie z İstanbul University-Cerrahpasa na zaproszenie misji archeologicznej Uniwersytetu Pensylwanii, prowadzącej systematyczne prace wykopaliskowe w Gordion – od 1950 r. przez prof. Rodneya Younga, a od 2007 r. przez prof. Briana Rose. Prace prowadzone były w ramach grantu MAESTRO Narodowego Centrum Nauki "Bałkańsko-Egejski Projekt Dendrochronologiczny: Zastosowanie dendrochronologii w badaniach cywilizacji Europy Południowo-Wschodniej i wschodniego Śródziemnomorza", którego kierownikiem jest prof. Tomasz Ważny.