Humanistyka i sztuka [2023-07-07]

(Nie)zapomniany Mikołaj Kopernik

— Redakcja

Zrozumieć przestrzenny i społeczny kontekst życia Mikołaja Kopernika i jego przodków - taki cel postawił sobie prof. Krzysztof Mikulski z Wydziału Nauk Historycznych w publikacji pt. "Mikołaj Kopernik. Środowisko społeczne, pochodzenie i młodość". Jej wznowienie z okazji Roku Mikołaja Kopernika oraz Światowego Kongresu Kopernikańskiego przygotowało Wydawnictwo Naukowe UMK.

Jak w przypadku każdego innego człowieka, tak i w przypadku Mikołaja Kopernika, środowisko społeczne, w którym dorastał, miało wpływ na jego osobowość, horyzonty intelektualne i podejmowane już w życiu dorosłym decyzje. Od tej tezy wyszedł w swojej publikacji z 2015 r. prof. Krzysztof Mikulski uznając, że "żeby zrozumieć kontekst społeczny życia astronoma i jego przodków, konieczne jest ukazanie losów dziesiątków bogatych kupców hanzeatyckich, przybywających do Torunia z dalekiej Westfalii, podróżujących dalej do miast górnowęgierskich (słowackich) w poszukiwaniu kruszców, wiozących swoje towary do bogatych miast śląskich, do Krakowa i na Ruś."

W tym celu autor przedstawia w książce "całą galerię rodzin i osób, które były spokrewnione lub spowinowacone z rodziną matki Mikołaja Kopernika – Watzenrodami, i których przedstawiciele mogli mieć z nim kontakt."

Jednocześnie pomimo tego że lista znanych toruńskich krewnych i przodków Kopernika jest o wiele dłuższa niż poczet członków rodziny ze strony ojca, autor nie pomija także i tej części genealogii astronoma. Wartościowym wątkiem są tutaj rozważania na temat etymologii nazwiska "Kopernik", będące częścią analizy dotyczącej sporu o polskość lub niemieckość Mikołaja Kopernika.

Ostatni, siódmy rozdział publikacji autor poświęca okresowi wczesnego i późnego dzieciństwa Mikołaja Kopernika i przedstawia m.in. odmienną od dotychczasowych tezę na temat kolejności narodzin w rodzinie astronoma, a mianowicie dociekań co do tego, który z braci Koperników - Andrzej czy Mikołaj był starszy.  

Te i inne wątki z publikacji prof. Mikulski omawia również w wykładzie "Mikołaj Kopernik – wielki uczony, zapomniany człowiek", którego transmisję obejrzeć można na kanale UMK TV.

Prof. dr hab. Krzysztof Mikulski  –  profesor  nauk  humanistycznych,  dyrektor Instytutu Historii i Archiwistyki, kierownik Katedry Historii Nowożytnej i Krajów Niemieckich Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Specjalizuje się w dziejach miast i mieszczaństwa, demografii historycznej, historii gospodarczej i społecznej oraz prozopografii i genealogii szlachty polskiej okresu średniowiecza i czasów nowożytnych. W latach 2009–2013 należał do Rady Programowej Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Obecnie członek Rady przy Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Komitetu Nauk Historycznych PAN, przewodniczący Rady Muzeum Okręgowego w Toruniu, Rady Archiwalnej przy Naczelnym Dyrektorze Archiwów Państwowych, prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego i Towarzystwa Miłośników Torunia. Autor wielu artykułów naukowych oraz książek. Najważniejsze to "Przestrzeń i społeczeństwo Torunia od końca XIV do początku XVIII wieku" i "Mikołaj Kopernik. Środowisko społeczne, pochodzenie i młodość". Doktor honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Honorowy Obywatel Lidzbarka Warmińskiego.