Humanistyka i sztuka [2025-07-30]

Zmarł prof. Janusz Bieniak

—

28 lipca 2025 roku zmarł prof. dr hab. Janusz Bieniak, wybitny badacz średniowiecza, jeden z pierwszych absolwentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, przez ponad 40 lat związany zawodowo z UMK. Miał 97 lat.

Prof. Janusz Bieniak urodził się 1 października 1927 roku w Warszawie. W 1946 roku rozpoczął studia historyczne na Wydziale Humanistycznym UMK. Pracę magisterską, obronioną w 1951 roku, napisał pod kierunkiem prof. Bronisława Włodarskiego, który dostrzegł w nim nadzwyczajny talent badawczy. Po studiach podjął pracę nauczyciela historii, pracował także w Muzeum Okręgowym w Toruniu. Od 1958 roku do czasu przejścia na emeryturę w 1999 roku pracował w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK. Stopień doktora uzyskał w 1960 roku na podstawie pracy "Państwo Miecława", której promotorem był ponownie prof. Bronisław Włodarski. Habilitację uzyskał w 1968 roku na podstawie pracy "Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemu zjednoczenia państwowego w latach 1300-1306". W 1982 roku został profesorem uczelni, a w 1991 roku otrzymał nominację profesorską.

Na dorobek badawczy prof. Janusza Bieniaka składają się m.in. monografie, artykuły naukowe i biogramy pisane do Polskiego Słownika Biograficznego. Zajmował się tematami związanymi z genealogią, heraldyką, dyplomatyką i źródłoznawstwem. Prowadził studia nad środowiskami elit, grupami społecznymi, mechanizmami władzy i karier. Za jego sprawą powstał zespół naukowców wywodzących się z różnych ośrodków, którzy wraz z nim badali te zagadnienia, a swoje ustalenia przedstawiali podczas cyklicznych sympozjów. Prof. Bieniak uznawany jest za współtwórcę toruńskiej szkoły genealogicznej.

Prof. Janusz Bieniak zajmował się także dydaktyką, prowadząc dla studentów zajęcia z nauk pomocniczych historii i historii średniowiecza Polski. Wypromował niemal setkę magistrów i ośmioro doktorów. Pełnił także funkcje kierownika Zakładu Nauk Pomocniczych Historii, zastępcy dyrektora Instytutu Historii i Archiwistyki do spraw dydaktyki oraz opiekuna biblioteki instytutowej. Poza uczelnią angażował się w działalność Klubu Inteligencji Katolickiej, Komisji Genealogii i Heraldyki Polskiego Towarzystwa Historycznego, Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, Towarzystw Naukowych w Toruniu i Włocławku oraz Rady Naukowej Polskiego Słownika Biograficznego.

W uznaniu wkładu prof. Bieniaka w polskie badania historyczne Stały Komitet Mediewistów Polskich uhonorował go medalem Lux et Laus w 2003 roku. Odznaczono go również Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i Medalem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Msza św. pogrzebowa odprawiona zostanie w piątek 1 sierpnia 2025 roku o godzinie 13:00 w kościele pw. św. Wawrzyńca w Warszawie (ul. Wolska 140A). Ceremonia pogrzebowa odbędzie się na cmentarzu prawosławnym (część katolicka) przy parafii św. Jana Klimaka w Warszawie (ul. Wolska 138/140).