Nauki społeczne [2022-05-25]

Zmarł prof. Stanisław Salmonowicz

— Redakcja

24 maja zmarł prof. dr hab. Stanisław Salmonowicz, wieloletni nauczyciel akademicki Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, wybitny autorytet w dziedzinie historii państwa i prawa, twórca i kierownik Katedry Historii Prawa Niemieckiego w Polsce oraz wychowawca wielu pokoleń prawników.

Prof. dr hab. Stanisław Salmonowicz urodził się 9 listopada 1931 r. w Brześciu nad Bugiem. Maturę zdał w krakowskim III Liceum im. Króla Jana Sobieskiego. Także w Krakowie, na Uniwersytecie Jagiellońskim, podjął studia prawnicze, które ukończył w 1954 r. Po studiach przez rok pełnił obowiązki sędziego jako asesor w Sądzie Wojewódzkim w Krakowie. W roku 1956 został przyjęty na aspiranturę w zakresie powszechnej historii państwa i prawa na Uniwersytecie Warszawskim. Tu w grudniu 1959 r. obronił rozprawę doktorską pt. "Krystian Bogumił Steiner (1746-1814), prawnik i historyk polskiego oświecenia" napisaną pod kierunkiem prof. Karola Koranyiego. Następnie wrócił na Uniwersytet Jagielloński, gdzie pełnił obowiązki asystenta, starszego asystenta i adiunkta w Katedrze Powszechnej Historii Państwa i Prawa. W roku akademickim 1960/1961 odbył studia w Centre Européen Universitaire w Nancy, uzyskując z odznaczeniem dyplom studiów europejskich. Habilitował  się w roku 1966 r. w zakresie historii prawa na podstawie rozprawy "Prawo karne oświeconego absolutyzmu. Z dziejów kodyfikacji karnych przełomu XVIII i XIX wieku". 1 września 1966 roku został powołany na stanowisko docenta etatowego na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu i objął kierownictwo Katedry Historii Państwa i Prawa Polskiego.

W 1970 r. został aresztowany z przyczyn politycznych i - mimo umorzenia śledztwa - usunięty z pracy arbitralną decyzją ministra. Pozbawiony katedry przeszedł do pracy w Instytucie Historii PAN, do Zakładu Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich w Toruniu, któremu poświęcił wiele lat swego życia zawodowego, wykonując fundamentalne dla dziejów Pomorza badania. W 1981 r. został zrehabilitowany i powrócił na Wydział Prawa i Administracji UMK, gdzie w 1982 r. zaczął kierować nowo utworzonym Zakładem, a następnie Katedrą Historii Prawa Niemieckiego w Polsce. Pełnił tę funkcję do 2004 r.

Wielokrotnie wykładał jako visiting professor na uniwersytetach francuskich i niemieckich, był członkiem licznych towarzystw naukowych krajowych i zagranicznych oraz komitetów naukowych Polskiej Akademii Nauk. Był członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności. Specjalizował się w zakresie historii państwa i prawa Polski oraz Europy, a zwłaszcza Niemiec, Francji i Włoch. Obok historii prawa badał dzieje polityczne oraz dzieje oświaty, kultury i nauki. Ponadto zajmował się historią najnowszą: okupacją hitlerowską, Polskim Państwem Podziemnym, Powstaniem Warszawskim i okresem stalinowskim. Był autorem około 1100 prac naukowych i popularnonaukowych. Opublikował ponad 40 książek, w tym m.in. wydaną czterokrotnie biografię "Fryderyk Wielki" oraz wznawianą trzykrotnie monografię "Prusy. Dzieje państwa i społeczeństwa". Był współautorem wielotomowej "Historii Pomorza", którą częściowo redagował. Wyróżniony został wieloma odznaczeniami, m.in. Krzyżami Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

30 marca tego roku Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego przyjął uchwałę o nadaniu prof. Stanisławowi Salmonowiczowi  tytułu doktora honoris causa. Uroczystość nadania miała się odbyć 13 czerwca w Toruniu.

Akademickie uroczystości pogrzebowe odbędą się w Toruniu 3 czerwca 2022 r. o godz. 11:00 w Auli UMK przy ul. Gagarina 11. Po uroczystości odbędzie się pogrzeb na cmentarzu ewangelickim przy ul. Gałczyńskiego.