Spotkania naukowe: prof. Piotr Domeracki

Katedra Historii Filozofii, Filozofii Systematycznej i Etyki Instytutu Filozofii UMK zaprasza na kolejne naukowe spotkania seminaryjne w roku akademickim 2025/2026. Seminaria odbywają się w ostatnie wtorki miesiąca o godz. 12:00 w sali 305 w Collegium Minus (Harmonijka).

26 maja wykład pt. "O życzliwości. Historyczno-psychoanalityczna perspektywa Adama Phillipsa i Barbary Taylor" poprowadzi dr hab. Piotr Domeracki, prof. UMK.

Abstrakt wystąpienia: Adam Phillips i Barbara Taylor to autorzy niewielkich rozmiarów monografii pt. "On Kindness". Ukazała się ona w Nowym Jorku nakładem amerykańskiego wydawnictwa Farrar, Straus and Giroux (FSG), w roku 2009. Adam Phillips jest psychoterapeutą, krytykiem literackim i eseistą. W swoich publikacjach porusza on tematy związane głównie z psychoanalizą. Barbara Taylor jest emerytowanym profesorem historii. Specjalizuje się w intelektualnej i kulturalnej historii z uwypukleniem historii oświecenia, gender studies oraz historii podmiotowości.

Odwołując się do książki Phillips i Taylor zamierzam przybliżyć wyakcentowane w niej historyczne i psychoanalityczne aspekty życzliwości, rozumianej jako elementarna forma ludzkiej dobroci. Stanowisko, jakie w kwestii życzliwości zajmują Phillips i Taylor dalekie jest – a momentami wręcz przeciwstawne – naturalnemu nastawieniu i zdroworozsądkowym presupozycjom na jej temat. W części historycznej Barbara Taylor najwięcej uwagi poświęca "Emilowi" Rousseau, za którym argumentuje, że dobroć wyrażona w życzliwości nie jest zaprzeczeniem, lecz przedłużeniem miłości własnej. W drugiej, psychoanalitycznej części książki, Adam Phillips, nawiązując do Freuda i Winnicotta, stara się pokazać, że dla psychoanalizy życzliwość stała się raczej problemem niż rozwiązaniem. Freud utrzymuje bowiem, że warunkiem koniecznym prawdziwego zaspokojenia w miłości jest paradoksalnie nieżyczliwość oraz brak szacunku i troski. Z kolei Winnicott wykazuje, że życzliwość warunkowana jest – o paradoksie – prymarną wobec niej nienawiścią. Ostatecznie Taylor i Phillips dążą do wyjaśnienia, dlaczego współcześnie obserwujemy kryzys życzliwości; dlaczego uwierzyliśmy w to, że istnieją większe od niej przyjemności; dlaczego to właśnie życzliwość – a nie seksualność, przemoc czy pieniądze – stała się obecnie "zakazaną przyjemnością"; dlaczego życzliwość budzi współcześnie postawy w najlepszym razie ambiwalentne, a w najgorszym wrogie. Życzliwość zaczyna się bowiem coraz powszechniej jawić jako "sabożystka udanego życia". Na te między innymi pytania postaram się odpowiedzieć, śledząc argumentację Barbary Taylor i Adama Phillipsa, przedstawioną w książce "O życzliwości", której przekład na język polski przygotowuję do druku.

Harmonogram wszystkich spotkań w roku akademickim 2025/2026