Nauki społeczne [2023-11-28]

Pamięci wybitnego prawnika

— Redakcja

Dr Marcin Owsiński, absolwent historii na UMK, kierownik Działu Naukowego Muzeum Stutthof w Sztutowie został pierwszym laureatem Nagrody Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego im. Profesora Stanisława Salmonowicza.

Nagroda dla dr. Marcina Owsińskiego jest wyrazem uznania dla jego książki "Lagrowi ludzie. Śledztwo i pierwszy proces stutthofski (1945-1946). Opowieść o przemianie". Publikacja naukowa zawiera biografie szesnaściorga strażników ze Stutthofu, którzy w 1945 r. stanęli przed określanym jako "polska Norymberga" sądem specjalnym w Gdańsku. W laudacji prof. dr hab. Danuta Janicka z Katedry Historii Doktryn Polityczno-Prawnych i Prawa Niemieckiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu podkreśliła, że w publikacji autor próbuje odpowiedzieć na pytaniem, jak to możliwe, że zwykli ludzie w pewnych okolicznościach stają się zbrodniarzami.

Nagroda Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego im. Profesora Stanisława Salmonowicza została ustanowiona w tym roku z inicjatywy prezesa Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Jana Wyrowińskiego. Będzie przyznawana autorom publikacji, którzy w badaniach kontynuują dzieło wychowawcy i mentora kilku pokoleń prawników.

Jestem przekonany, że postać prof. Salmonowicza będzie nieustannie inspirować do poznawania prawa, jego studiowania i - co najważniejsze - jego stosowania - mówi marszałek województwa kujawsko-pomorskiego Piotr Całbecki.

Z okazji przyznania nagrody, w hallu Urzędu Marszałkowskiego otwarto wystawę "Profesor Stanisław Salmonowicz, historyk, prawnik, humanista" przygotowaną przez pracowników Książnicy Kopernikańskiej. – Ekspozycja składa się z dziesięciu barwnych i ilustrowanych plansz – mówi prof. Danuta Janicka, kuratorka wystawy. – Ukazują one sylwetkę, dorobek i postawę moralną patrona nagrody. Obok krótkiej biografii prof. Salmonowicza znajdziemy na niej opis jego niezwykle bogatej twórczości, a ponadto wybór jego wypowiedzi – erudycyjnych, niekiedy pouczających lub żartobliwych. Z całości wyłania się obraz wielce zasłużonego uczonego, pryncypialnego i poważanego, cieszącego się najwyższym autorytetem, a jednocześnie prawdziwego pasjonata historii.

W przyszłości wystawa będzie prezentowana szerszej publiczności – w bibliotekach, a także na UMK.

Prof. dr hab. Stanisław Salmonowicz (1931-2022) był wieloletnim nauczycielem akademickim Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, wybitnym autorytetem w dziedzinie historii państwa i prawa, twórcą i kierownikiem Katedry Historii Prawa Niemieckiego w Polsce oraz wychowawcą wielu pokoleń prawników. Studia prawnicze ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Rozprawę doktorską pt. "Krystian Bogumił Steiner (1746-1814), prawnik i historyk polskiego oświecenia" napisaną pod kierunkiem prof. Karola Koranyiego, obronił w 1959 r. na Uniwersytecie Warszawskim. Habilitował się w 1966 r. w zakresie historii prawa na podstawie rozprawy "Prawo karne oświeconego absolutyzmu. Z dziejów kodyfikacji karnych przełomu XVIII i XIX wieku". 1 września 1966 roku został powołany na stanowisko docenta etatowego na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu i objął kierownictwo Katedry Historii Państwa i Prawa Polskiego. W 1970 r. został aresztowany z przyczyn politycznych i – mimo umorzenia śledztwa – usunięty z pracy arbitralną decyzją ministra. Pozbawiony katedry przeszedł do pracy w Instytucie Historii PAN, do Zakładu Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich w Toruniu, któremu poświęcił wiele lat swego życia zawodowego, wykonując fundamentalne dla dziejów Pomorza badania. W 1981 r. został zrehabilitowany i powrócił na Wydział Prawa i Administracji UMK, gdzie w 1982 r. zaczął kierować nowo utworzonym Zakładem, a następnie Katedrą Historii Prawa Niemieckiego w Polsce. Pełnił tę funkcję do 2004 r. Był autorem około 1100 prac naukowych i popularnonaukowych. Opublikował ponad 40 książek, w tym m.in. wydaną czterokrotnie biografię "Fryderyk Wielki" oraz wznawianą trzykrotnie monografię "Prusy. Dzieje państwa i społeczeństwa". Był współautorem wielotomowej "Historii Pomorza", którą częściowo redagował. Wyróżniony został wieloma odznaczeniami, m.in. Krzyżami Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.