Portal informacyjny
Nauki społeczne
Socjologowie i filmowe fair play
Zasady fair play nie kończą się w sporcie – w filmie oznaczają bezpieczne i uczciwe praktyki, które wspierają ludzi, jakość pracy i powodzenie produkcji. Socjologowie z Katedry Badań Kultury UMK prowadzą badania, które przyczynią się do sformułowania ostatecznej wersji kryteriów nowego wyróżnienia w środowisku audiowizualnym - Nagrody Fair Film. Opowiedzieli o nich podczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
Badania są częścią projektu finansowanego przez Polski Instytut Sztuki Filmowej "Fair Film: badania potrzeb producentów w kontekście możliwości i narzędzi wdrażania dobrych praktyk". Prowadzą je dr Malwina Krajewska (koordynatorka) oraz prof. dr hab. Tomasz Szlendak z Katedry Badań Kultury w Instytucie Socjologii na Wydziale Filozofii i Nauk Społecznych UMK.
Dla nas, socjologów, udział w projekcie Fair Film ma szczególne znaczenie. Pozwala na przeprowadzenie diagnozy realnych warunków pracy w branży audiowizualnej, jak również współuczestniczenie w procesie ich poprawy. To sytuacja, w której badania społeczne stają się bezpośrednim narzędziem zmiany, mogą one bowiem wspierać producentów, techników i twórców w tworzeniu bardziej transparentnych i etycznych standardów pracy. Z perspektywy socjologicznej to także unikalna okazja do obserwacji, jak praktyki pracy i negocjacji kształtują relacje w środowisku kreatywnym. Środowisku, które mimo swojej elastyczności, często wymaga systemowych rozwiązań i empirycznego zrozumienia - mówi dr Malwina Krajewska. - Nasza Katedra od lat współpracuje z różnorodnymi instytucjami kultury i sztuki, jednak po raz pierwszy mamy okazję pracy przy produkcjach filmowych i serialowych. Wystąpienie w roli badaczy w przestrzeni audiowizualnej jest dla nas ciekawym i inspirującym doświadczeniem.
Nagroda Fair Film to inicjatywa Związku Zawodowego Filmowców, przy technicznym wsparciu Crew United Polska (platformie skupiającej środowisko audiowizualne). Ma na celu wyróżnić te filmy i seriale, które są tworzone w duchu równości, szacunku i dobrych praktyk. O tym, kto otrzyma ten tytuł zdecydują członkowie ekip filmowych i serialowych w ogólnopolskim, anonimowym głosowaniu. Kryteria pierwszej edycji nagrody, która zostanie przyznana w przyszłym roku, przygotowywane są przez 29 organizacji.
- Powstała duża koalicja instytucji zainteresowanych tym tematem. To ważne, bo dzięki temu może wybrzmieć głos całego środowiska – właściwie każdego członka ekipy, bez względu na pełnione funkcje - mówi dr Malwina Krajewska. - Obecnie trwają spotkania w grupach roboczych, które dyskutują nad ustaleniem kryteriów. Wskazano już główne obszary, które mogłyby być oceniane, m.in. komunikacja, development i produkcja, organizacja i czas pracy, etyka, płatności, warunki i bezpieczeństwo pracy, ekologia i zrównoważona produkcja.
Wypracowane przez koalicję kryteria będą następnie stanowiły punkt wyjścia do badań socjologicznych, które pomogą zdiagnozować realne potrzeby ekip i producentów pracujących przy produkcjach audiowizualnych. W ten sposób nagroda zyska solidny fundament w diagnozie środowiska, przygotowanej razem przez praktyków i badaczy.
W oparciu o roboczo wypracowane kryteria tworzymy narzędzia i scenariusz badań, na podstawie których będziemy następnie rozmawiali z producentami i kierownikami produkcji – chcemy poznać także perspektywę pracodawców, sprawdzić z jakimi trudnościami i wyzwaniami się mierzą – wyjaśnia dr Malwina Krajewska. – Dopiero na podstawie raportu z naszych badań zapadnie decyzja o ostatecznej liście i formie kryteriów.
Dr Malwina Krajewska podkreśla, że w planowanych badaniach istotnym jest uchwycenie nie tylko trudności, ale także dobrych praktyk. Kolejnym krokiem będzie wypracowanie mikrorekomendacji dla środowiska filmowców.
- Praca w sektorze audiowizualnym jest trudna, naznaczona wieloma wyzwaniami i problemami, m.in. z nadgodzinami, płynnością finansową, nierzadko trudnymi warunkami codziennego funkcjonowania. Dlatego też mam nadzieję, że nasze badania przyczynią się do realnego wsparcia filmowców, będą motywacją dla producentów oraz promocją praktycznych rozwiązań - dodaje socjolożka.
Inicjatywa spotkała się z zainteresowaniem i dużym entuzjazmem środowiska filmowego. Widać to było podczas ostatniego Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, gdzie dr Malwina Krajewska, prof. Tomasz Szlendak oraz Marzena Popławska i Zofia Moruś – koordynatorki projektu ze Związku Zawodowego Filmowców - zaprezentowali główne założenia idei Nagrody Fair Film oraz planowanych badań.
To nie jedyny projekt związany ze środowiskiem polskich filmowców, w którym uczestniczą toruńscy socjologowie. Prof. dr hab. Tomasz Szlendak, dr hab. Wojciech Goszczyński, prof. UMK oraz dr Malwina Krajewska od kilku miesięcy prowadzą badania dotyczące warunków zatrudnienia w sektorze audiowizualnym w Polsce, ze szczególnych uwzględnieniem wynagrodzeń. Projekt jest również współfinansowany przez PISF.
