Wykład im. Aleksandra Jabłońskiego o ciemnej materii
W ramach XXXVI edycji Wykładu im. Aleksandra Jabłońskiego organizowanego przez Instytut Fizyki UMK prelekcję pt. "Co kwazary mówią nam o ciemnej materii" wygłosi prof. dr hab. Bożena Jadwiga Czerny z Centrum Fizyki Teoretycznej PAN. Wystąpienie odbędzie się w formule online.
Wykład rozpocznie się 23 lutego o godz. 17:15. Z przyczyn niezależnych od organizatorów wydarzenie odbędzie się zdalnie za pośrednictwem platformy WEBEX. Link do spotkania: https://fizyka-umk.webex.com/fizyka-umk-en/j.php?MTID=mda0988cb7ba68b8ebcaf621b74e04965
Wszechświat rozszerza się. Co więcej, jak pokazują obserwacje gwiazd supernowych, to rozszerzanie się przyspiesza. Początkowo wydawało się, że za to przyspieszenie odpowiada stała kosmologiczna, której koncept wprowadził jeszcze Albert Einstein. Tak powstał standardowy model Wszechświata, który wyjaśnia wiele zjawisk, takich jak powstawanie helu czy później powstawanie galaktyk. Ostatnie pomiary wydają się jednak wskazywać na pewne problemy modelu, które być może wymagają zamiany koncepcji stałej kosmologicznej na coś ogólniejszego o nazwie ciemna energia, co może zmieniać się w czasie.
Ewentualne potwierdzenie tych niezgodności wymaga dokładnych pomiarów tempa ekspansji Wszechświata z wykorzystaniem różnych metod pomiaru dla większej pewności. Jedną z takich metod jest pomiar zmienności aktywnych jąder galaktyk. Ich najjaśniejsi przedstawiciele - kwazary - są widoczni także z odległości większych niż gwiazdy supernowe.
W trakcie wykładu zostanie przedstawiona metoda takich badań, najnowsze wyniki w tym zakresie oraz oczekiwania.
Aleksander Jabłoński (1898-1980) jest patronem toruńskich fizyków. Był pierwszym profesorem fizyki, a dodatkowo dydaktykiem i organizatorem badań w tej dziedzinie na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wykłady jego imienia są organizowane od 1988 r. w rocznicę urodzin prof. Jabłońskiego i są dorocznym świętem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej.