Portal informacyjny
Życie kampusu
"Astronomka" śpiewająco
Rok 2025 został ogłoszony w Toruniu Rokiem Wilhelminy Iwanowskiej. Premiera spektaklu "Astronomka", która odbędzie się 2 września – w rocznicę jej 120. urodzin – jest częścią obchodów poświęconych tej niezwykłej postaci.
Prof. Wilhelmina Iwanowska jest patronką roku 2025 roku w Toruniu. Stanowisko w tej sprawie jednogłośnie przyjęto podczas sesji Rady Miasta 5 września ubiegłego roku. Radni zauważyli, że uhonorowanie badaczki z Torunia w 120. rocznicę jej urodzin jest wyrazem hołdu dla jej niezwykłego dorobku oraz okazją do popularyzacji nauki, zwłaszcza astronomii, oraz promowania miasta jako ważnego ośrodka badań astronomicznych.
Z okazji przypadającej 2 września (wtorek) rocznicy urodzin prof. Iwanowskiej, zaplanowano uroczystości upamiętniające współtwórczynię toruńskiej szkoły astronomii. Obchody rozpoczną się o godz. 11.30 od złożenia kwiatów na grobie prof. Iwanowskiej (cmentarz św. Jerzego przy ul. Gałczyńskiego). W samo południe przy wejściu do budynku przy ul. Kraszewskiego 20-22, w którym przez lata mieszkała prof. Iwanowska, zostanie odsłonięta pamiątkowa tablica. O godz. 13.00 w pobliskiej Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej Książnica Kopernikańska (nowa część budynku, wejście od ul. Kraszewskiego) zostanie otwarta wystawa "Prof. Wilhelmina Iwanowska 1905-1999. Pierwsza dama polskiej astronomii". Ekspozycja składa się z dziesięciu plansz tematycznych dokumentujących najważniejsze etapy życia i pracy naukowej wybitnej astronomki. Każdy z prezentowanych wątków (dzieciństwo, studia w Wilnie, początki kariery naukowej, przymusowa ekspatriacja, działalność dydaktyczna i badawcza, rozwój toruńskiego ośrodka astronomicznego, międzynarodowe osiągnięcia) został zilustrowany materiałami z Archiwum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, w którym prof. Iwanowska zdeponowała dorobek swojego życia. Eksponowana dokumentacja pozwala nie tylko prześledzić jej imponujące osiągnięcia naukowe, lecz także bardziej osobisty, intymny obraz biografii uczonej – zapisany w notatkach, fotografiach i bogatej korespondencji. Narrację plansz uzupełniają oryginalne materiały archiwalne zgromadzone w kilku gablotach, wśród których znajdują się m.in. dyplomy, rękopisy, notatki, publikacje, listy oraz przedmioty osobiste prof. Iwanowskiej, takie jak narty, toga i maszyna do liczenia.
Kuratorkami wystawy są: Bożena Kierzkowska, Weronika Krajniak i Anna Supruniuk z Archiwum UMK.
Kolejnym punktem obchodów będzie monodram muzyczny oparty na wspomnieniach prof. Iwanowskiej w wykonaniu Marii Cynk-Mikołajewskiej. Rozpocznie się on godz. 19.00 w Akademickim Centrum Kultury i Sztuki Od Nowa. Wstęp wolny.
Prof. Wilhelmina Iwanowska. Astronomka, profesorka, pierwsza polska astrofizyczka. W 1945 roku, po II wojnie światowej, przybyła do Torunia wraz z grupą pracowników naukowych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i aktywnie włączyła się w tworzenie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Była jego pierwszą profesorką, a w 1946 roku objęła nowo powstałą Katedrę Astrofizyki. Specjalizowała się w astrometrii i fotometrii, a jej praca badawcza miała ogromny wpływ na rozwój polskiej astronomii. Wraz z profesorami Władysławem Dziewulskim i Konradem Szeligowskim rozpoczęła budowę obserwatorium astronomicznego w Piwnicach pod Toruniem – dziś jednej z najważniejszych placówek badawczych w kraju. Była ceniona nie tylko jako wybitna naukowczyni, ale również jako charyzmatyczna wykładowczyni, promotorka kilkunastu doktoratów i mentorka pokoleń astronomów. Przez większą część życia związana z Toruniem, przyczyniła się do ugruntowania jego pozycji jako ważnego ośrodka naukowego.
"Astronomka" to pełen emocji monodram muzyczny, który w oryginalnej, rozrywkowo-kabaretowej formie opowie o życiu i pracy wybitnej toruńskiej badaczki. Scenariusz spektaklu został oparty na autentycznych źródłach: wywiadzie pt. "Życie wśród gwiazd Profesor Wilhelminy Iwanowskiej" autorstwa Anny Plaskacz oraz autobiograficznym artykule "Mój życiorys naukowy". W scenografii wykorzystano oryginalne notatki naukowczyni, które mają nadać osobisty i autentyczny charakter przedstawieniu.
W spektaklu przedstawiono prof. Iwanowską jako kobietę silną, błyskotliwą i nieustająco patrzącą w gwiazdy – mimo trudów i ograniczeń swojej epoki.
Zespół twórczy "Astronomki"
Maria Cynk-Mikołajewska, twórczyni monodramu. Aktorka, wokalistka, pedagog. Absolwentka kierunku Musical na Wydziale Wokalno-Aktorskim Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. Ma na koncie role teatralne, musicalowe i telewizyjne, a także liczne występy koncertowe. Finalistka 27. edycji Festiwalu "Pamiętajmy o Osieckiej". Pochodzi z Torunia gdzie ukończyła Ogólnokształcącą Szkołę Muzyczną I i II stopnia.
Magdalena Cynk, muzyka. Toruńska kompozytorka i animatorka życia muzycznego w regionie. Od lat organizuje koncerty, festiwale i konkursy, promując kulturę muzyczną w Toruniu i na Kujawach. Prezes Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego.
Jan Piotrowski, aranżacja i produkcja muzyczna. Dyrygent, kompozytor i producent muzyczny. Absolwent dyrygentury chóralnej na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie.
Bartłomiej Szrubarek, scenografia. Student kierunku musical na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. Twórca scenografii teatralnych, związany z warszawskim Teatrem Proscenium.
