Portal informacyjny
Nauki społeczne
Badania ze szwajcarskim grantem
Międzynarodowy projekt z udziałem prof. dr hab. Marty Białeckiej z Instytutu Psychologii UMK otrzymał grant w konkursie Multilateral Academic Projects ogłoszonym przez Szwajcarską Narodową Fundację Nauki (SNSF). Badania zostaną zrealizowane we współpracy z naukowcami ze Szwajcarii i z Rumunii.
W ramach konkursu MAPS Multilateral Academic Projects finansowane są wielostronne projekty badawcze realizowane przez naukowców ze Szwajcarii we współpracy z zespołami z Polski, Bułgarii, Chorwacji, Węgier i Rumunii.
Projekty MAPS mogą trwać od 36 do 48 miesięcy. Maksymalna wysokość finansowania, jaką mógł uzyskać pojedynczy zespół z każdego kraju, wynosi 350 tys. franków szwajcarskich. Wszystkie koszty polskiej części projektu pokrywa SNSF w ramach środków ze Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy.
Do konkursu wpłynęły 334 zgłoszenia. Wśród 29 wniosków, które uzyskały finansowanie, znalazł się wspólny projekt Uniwersytetu w Zurychu, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Uniwersytet Babeșa i Bolyaia pt. "Badanie trajektorii rozwojowych uczciwości i oszustwa u dzieci w różnych kontekstach kulturowych i edukacyjnych". Liderami z ramienia poszczególnych uczelni są prof. Moritz Daum, prof. Marta Białecka i prof. Laura Visu-Petra. Przyznane finansowanie to 1 027 488 franków szwajcarskich.
Nasz projekt ma na celu porównanie społeczno-poznawczych kompetencji dzieci z trzech krajów: Szwajcarii, Polski i Rumunii – informuje prof. dr hab. Marta Białecka z Katedry Psychologii Poznawczej i Porównawczej Instytutu Psychologii UMK, kierowniczka polskiej części badań. – Chcemy zbadać, jak różnice między tymi trzema środowiskami wpływają na dziecięce zachowania, wtedy gdy dzieci muszą wybierać między uczciwością a oszustwem w różnych sytuacjach społecznych – w relacjach z rówieśnikami, z dorosłymi, w szkole podczas sprawdzianów lub gier i zabaw.
Naukowcy będą badać dzieci i ich rodziców w okresie trzech lat, w dwu grupach wiekowych: gdy rozpoczynają naukę w szkole podstawowej (w wieku 7 lat, następnie w drugiej i trzeciej klasie) oraz gdy rozpoczynają edukację przedmiotową (w czwartej, piątej i szóstej klasie).
Celem jest uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania:
- Jak uczciwość i oszukiwanie zmieniają się wraz z rozwojem dzieci? Na przykład, czy dzieci kłamią częściej, gdy odczuwają presję zdobycia lepszej oceny czy w sytuacji, kiedy chcą zaimponować rówieśnikom?
- Jakie czynniki wpływają na zachowania dzieci w różnych sytuacjach społecznych? Czy np. dwujęzyczność, oczekiwania kulturowe rodziców lub rodzicielskie praktyki są istotne dla decyzji, czy zachować się uczciwie czy oszukać inną osobę?
- Czy trening umiejętności społecznych może zmniejszyć nieuczciwość? Czy nauczanie empatii lub krytycznego myślenia może pomóc dzieciom w dokonywaniu bardziej etycznych wyborów?
– Zamiast traktować różnice między dziećmi jako "szum w danych", uznajemy te różnice za istotne czynniki wpływające na rozwój – dodaje prof. Marta Białecka. – Pozwoli nam to odpowiedzieć na pytania takie jak: Dlaczego dziecko w Rumunii może inaczej reagować na presję rówieśników niż dziecko w Szwajcarii? Jak posługiwanie się wieloma językami wpływa na zaufanie w komunikacji? W jaki sposób różne przekonania rodziców odnoszą się do uczciwych i nieuczciwych zachowań dzieci? Porównując trzy systemy edukacji, trzy kultury i różne przedziały wiekowe, pokażemy, w jaki sposób środowisko, wiek i ich interakcje kształtują rozwój moralny.
Wyniki badań pomogą rodzicom, nauczycielom i decydentom w promowaniu uczciwości. Na przykład, jeśli trening społeczno-poznawczy okaże się skuteczny, szkoły mogą wdrożyć opracowane przez naukowców narzędzia, aby zachęcać do uczciwości. Podobnie, zrozumienie wpływów kulturowych może pomóc rodzinom zaangażować się w dyskusje na temat dylematów etycznych.
Jak podkreślają autorzy badań, "uczciwość i zaufanie są spoiwem społeczeństwa. Opisując, w jaki sposób dzieci uczą się tych umiejętności, możemy lepiej wspierać ich rozwój, aby postępowały w sposób etyczny w dorosłości".
Będzie to możliwe dzięki zajęciom prowadzonych w klasach, wspieraniu rodziców w wychowaniu czy też poprzez politykę społeczną, która wyżej ceni uczciwość niż osiąganie sukcesu za wszelką cenę.
