Portal informacyjny
Nauki społeczne
Dziecko w centrum naukowej uwagi
Światowa elita badaczy – głównie kognitywistów i psychologów, debatowała na UMK o tym, jak dzieci poznają i rozumieją świat. Było o emocjach, zaufaniu i relacji z opiekunami.
"Perspectives on Child Development: Social Learning and Interaction" (Perspektywy rozwoju dziecka: społeczne uczenie się i interakcja) to międzynarodowa interdyscyplinarna konferencja, którą zorganizowali dr hab. Arkadiusz Gut, prof. UMK oraz prof. dr hab. Marta Białecka w Katedrze Kognitywistyki i Instytucie Psychologii UMK. Do Torunia przyjechali wybitni badacze z kraju i zagranicy, m.in. Paul L. Harris (Harvard University), Francisco Pons (University of Oslo), Fabrice Clément (University of Neuchâtel), Arvid Kappas (Constructor University), prof. dr hab. Ewa Haman, dr hab. Katarzyna Lubiewska, prof. UW i dr hab. Agnieszka Pluta (Uniwersytet Warszawski). Goście i prelegenci to znakomici naukowcy specjalizujący się w tematyce rozwoju dziecka, uczenia się społecznego oraz interakcji społecznych. Wydarzenie było okazją do wymiany wiedzy i doświadczeń między przedstawicielami świata nauki, edukacji oraz instytucji wspierających rozwój dzieci i młodzieży.
Konferencja promowała interdyscyplinarny dialog między psychologią rozwojową, naukami kognitywnymi, neuronauką i pokrewnymi dziedzinami poprzez eksplorację rozwojowych korzeni zaufania, komunikacji, mentalizacji, zrozumienia emocjonalnego i uczenia się kulturowego – tłumaczy prof. Arkadiusz Gut, kierownik Katedry Kognitywistyki UMK. – Poprzez wykłady wprowadzające, sesje tematyczne i otwarte dyskusje, podkreślaliśmy zarówno podstawowe, jak i nowatorskie badania nad tym, jak interakcje społeczne kształtują rozwijający się umysł.
Dziecięce poznawanie świata
Konferencję otworzyła prorektorka ds. kontaktów międzynarodowych dr hab. Magdalena Barwiołek, prof. UMK. Zaznaczyła, jak ważne są eksperymentalne badania nad rozwojem dzieci prowadzone w Katedrze Kognitywistyki i w Instytucie Psychologii UMK, zwróciła również uwagę na rolę toruńskiej kognitywistyki w integrowaniu licznych badań i inicjatyw naukowych. Wykład inauguracyjny "Testimony: Young children's selective trust: established findings and new questions" wygłosił prof. Paul L. Harris z Harvard University, jeden z najlepszych na świecie psychologów rozwojowych .
W centrum naszych dyskusji znalazły się pytania o to, jak dzieci rozwijają zaufanie, jak uczą się emocji i jak rozpoznają intencje innych – zarówno ludzi, jak i sztucznych agentów, takich jak roboty czy wirtualne awatary. Badania prezentowane podczas spotkania ukazywały złożone mechanizmy synchronizacji emocjonalnej, behawioralnej i neuronalnej między dzieckiem a opiekunem, wykorzystując zaawansowane techniki, takie jak EEG i fNIRS – tłumaczy prof. Gut. – Podjęliśmy również refleksję nad tym, jak badania nad rozwojem dzieci często ograniczają się do próbek z Globalnej Północy, ignorując różnorodność kulturową i społeczną, co może prowadzić do uproszczonych i nieuniwersalnych wniosków.
W międzynarodowym gronie szukano również odpowiednich form, narzędzi i eksperymentów mogących służyć poszerzeniu badań nad rozwojem kognitywnym, emocjonalnym i językowym dzieci od najmłodszych lat. Mówiono sporo relacji dziecko-opiekun w kontekście budowania relacji przywiązania, wskazując przy tym liczne mechanizmy oddziaływania kultury i wizji rodzicielstwa, jakie opiekunowie wnoszą w interakcje z dziećmi. Omówiono też najnowsze badania nad synchronizacją stanów behawioralnych, emocjonalnych oraz rytmów biologicznych i neuronalnych między opiekunem a dzieckiem przy użyciu metod pomiaru obejmujących wskaźniki behawioralne i fizjologiczne, a także pomiary neuronalne za pomocą elektroencefalografii i fNIRS.
– Rozmawialiśmy m.in. o tym, jak dzieci oceniają wiarygodność informacji pochodzących od innych osób, jak rozwijają wiedzę o innych podmiotach społecznych. Zastanawialiśmy się także, w jakim wymiarze ufają świadectwom innych – z jednej strony ucząc się o faktach naukowych, takich jak zarazki czy wirusy, a z drugiej o zjawiskach religijnych, jak Bóg czy życie po śmierci. Czy dzieci przypisują inny status zjawiskom naukowym i religijnym? – mówi prof. Gut. – Przyjrzeliśmy się badaniom mówiącym o tym, że podstawą udanych interakcji społecznych, np. akceptacji wśród rówieśników, jest nie tylko rozumienie emocji oparte na rozpoznawaniu wyrazów twarzy, ale też poleganie na wskazówkach sytuacyjnych, które dziecko musi czuć. Dzieci od najmłodszych lat rozumieją, iż emocjonalne konsekwencje danej sytuacji nie są stałe – mogą się zmieniać, a nawet odwracać, w zależności od szerszej perspektywy czasowej.
Organizatorzy konferencji zgodnie twierdzą, że spotkanie to umocniło pozycję Torunia i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika jako ważnego punktu na mapie międzynarodowej nauki o rozwoju człowieka.
