Nauki społeczne [2021-04-09]

UMK, w czym możemy pomóc?

— Żaneta Kopczyńska

Uniwersytecki Ośrodek Wsparcia i Rozwoju Osobistego, nowa uczelniana jednostka, wychodzi naprzeciw potrzebom całej społeczności akademickiej. - Jesteśmy dla każdego, kto chce zdobyć wiedzę na swój temat, rozwijać się w różnych sferach funkcjonowania oraz uzyskać wszechstronne wsparcie - tłumaczy dr Małgorzata Fopka-Kowalczyk, dyrektor Ośrodka.

Uniwersytecki Ośrodek Wsparcia i Rozwoju Osobistego działa od stycznia. Za sterami nowej uczelnianej jednostki stanęła dr Małgorzata Fopka-Kowalczyk, psycholog, psychoonkolog  i pedagog z Wydziału Filozofii i Nauk Społecznych UMK. Zadaniem, które zaczęto realizować już pierwszych dniach, było rozszerzenie oferty pomocy psychologicznej i psychiatrycznej, kierowanej do potrzebujących jej studentów, doktorantów oraz pracowników UMK. Nie jest to jednak, i nigdy nie był, jedyny cel przyświecający powołaniu Ośrodka - jego misja jest dużo szersza i wielopłaszczyznowa.

Ośrodek jest odpowiedzią na problemy zgłaszane przez pracowników, studentów i doktorantów. Jego działalność dobrze wpisuje się w system zapewniania jakości kształcenia, zwany również Systemem Doskonałości Akademickiej - tłumaczy dr Fopka-Kowalczyk. - Mam nadzieję, że nasza praca dołoży cegiełkę w procesie budowania kultury jakości, dobrej atmosfery oraz zadowolenia wśród członków naszej społeczności akademickiej.

Dyrektor podkreśla, że Ośrodek ma być miejscem, do którego zwracać się będą studenci, doktoranci oraz pracownicy wszystkich grup zawodowych w przekonaniu, że zostaną wysłuchani i dostaną pomoc, której potrzebują.

- Kluczowe aby wszyscy byli wysłuchani i usłyszani. To ważne, by ci, którzy do nas przyjdą, mieli pewność, że ich widzimy, słyszymy, że są dla nas ważni - dodaje dr Fopka-Kowalczyk. - Uważność, troska, empatia, zrozumienie - to główne filary, na których opieraliśmy się, tworząc Ośrodek.

Uniwersytet przyjazny, uniwersytet doskonały

- Uniwersytet ma być przede wszystkim funkcjonalny, sprawnie działający - nie zapominajmy jednak, że również i przyjazny - mówi prof. Beata Przyborowska, prorektor ds. studenckich, sprawująca nadzór merytoryczny nad Ośrodkiem. - Teraz jest szansa na urzeczywistnienie tego w szerszej skali. Uniwersytet musi być przyjazny: dla studentów, doktorantów i pracowników każdego szczebla, by każdy mógł się tu spełniać.

Chcemy budować Ośrodek w oparciu o partnerstwo

Uniwersytecki Ośrodek Wsparcia i Rozwoju Osobistego ma w tym pomóc. To ważne, co podkreślają jego współtwórcy, pomysł jego powołania pojawił się już kilka lat temu. Jego powstanie jest naturalnym efektem podejmowanych wcześniej kroków, by uczynić UMK nie tylko miejscem przyjaznym, ale przede wszystkim zadbać o wszechstronnie rozumianą jakość na uniwersytecie.

- Już dziewięć lat temu, rozpoczynając prace nad budową nowego systemu zapewniania jakości kształcenia, wymienialiśmy swoje opinie na temat tego, jakiego uniwersytetu chcemy, oraz czego uniwersytet potrzebuje, żeby stał się miejscem, w którym chcielibyśmy pracować, a studenci chcieliby się kształcić - mówi prof. Arkadiusz Karwacki z Wydziału Filozofii i Nauk Społecznych, od samego początku zaangażowany w tworzenie koncepcji i powołanie Ośrodka. - Istotnym elementem tego stał się nasz oryginalny system zapewniania jakości, który zaczęliśmy już wtedy budować.

Zdefiniowano odpowiedzialność za działania projakościowe, stworzono odpowiednie narzędzia pomiarowe i procedury, które służą poznaniu opinii społeczności akademickiej. Rozpoczęto m.in. zbieranie danych z wykorzystaniem kwestionariuszy ankietowych dotyczących oceny zajęć i odczuwanej satysfakcji, odbyło się też wiele spotkań ze studentami i pracownikami, a przede wszystkim na bazie przekazywanych opinii i ocen wprowadzono już szereg zamian w funkcjonowaniu uniwersytetu, tak na poziomie centralnym, jak i w poszczególnych jednostkach.

System jakości od początku miał być elementem odpowiedzialnej uczelni, takiej, która wsłuchuje się w głosy swoich przedstawicieli i te głosy rzeczywiście coś znaczą - dodaje prof. Karwacki. - Dzięki pracy wielu osób udało się poznać problemy dotykające naszą społeczność. Zobaczyć potrzeby, często zmęczonych, wypalonych, zagubionych, niewysłuchanych studentów i pracowników, którzy napotykają bariery w komunikowaniu się z otoczeniem. Jako refleksyjna organizacja, która potrafi już zdiagnozować te problemy (i robi to), Uniwersytet musi teraz część swoich zasobów wykorzystać do zaspokojenia potrzeb w sferze emocjonalnej, psychicznej i rozwojowej swojej społeczności.

- Dlatego tak dużo mówimy o systemie zapewniania jakości, by pokazać, że Ośrodek nie jest czymś, co powstało nagle. Jego powołanie było naturalnym krokiem, placówka odpowie przynajmniej na część problemów i potrzeb, o których słyszymy, które już znamy, które zostały rozpoznane i zdiagnozowane - mówi prof. Przyborowska. - W tym względzie mamy duże wsparcie rektora - prof. Andrzej Sokala już w swojej kampanii wyborczej mówił o tym, że uniwersytet powinien być dobrym miejscem dla całej społeczności. Owszem, inwestycje w sprzęt i infrastrukturę są ważne, ale nie mniej istotna jest inwestycja w ludzi.   

Ośrodek ruszył i się rozpędza

Ośrodek Wsparcia i Rozwoju Osobistego działa od początku roku. W pierwszej kolejności ruszył gabinet psychologiczny, który mieści się przy ul. św. Józefa 17 w Uniwersyteckim Centrum Sportowym, głównej siedzibie Ośrodka. Od ponad dwóch miesięcy indywidualnego wsparcia udzielają w nim psychiatrzy i psychologowie.

- Zainteresowanie tego typu pomocą pokazuje, że członkowie naszej społeczności borykają się z różnego rodzaju problemami, zarówno w sferze emocji, jak i trudności w radzeniu sobie ze stresem. Nie wszyscy bezboleśnie przechodzą też trwające od ponad roku pandemiczne zamknięcie - tłumaczy dr Fopka-Kowalczyk. - Nie skupiamy się jednak wyłącznie na wsparciu i pomocy psychologiczno-psychiatrycznej, działalność interwencyjna jest tylko jedną z wielu naszych aktywności. Chcielibyśmy zaproponować także szeroką ofertę szkoleń, warsztatów i treningów interpersonalnych dla wszystkich zainteresowanych własnym rozwojem.

Dyrektor Fopka-Kowalczyk podkreśla, że zależy jej na elastyczności - Ośrodek ma odpowiadać na realne potrzeby społeczności UMK.

- Chcemy budować Ośrodek w oparciu o partnerstwo. Ci, którzy do nas przyjdą w żadnym wypadku nie będą traktowani jak "klienci", chcemy, by wspólnie budowali z nami to miejsce. Dlatego oferta, która będzie się zmieniała i wciąż rozbudowywała, opierać się będzie w głównej mierze w odpowiedzi na zgłaszane nam potrzeby - tłumaczy dr Fopka-Kowalczyk.

Będziemy gotowi na nowe, popandemiczne wyzwania

Pomocą i wsparciem służą też powołany Zespół Ekspertów oraz Rada Naukowa Ośrodka. W zespole znalazło się wielu specjalistów z zakresu m.in. jakości życia, zdrowia, edukacji zdrowotnej i neuropsychologii. W gronie ekspertów są też pełnomocnicy rektora oraz rzecznik akademicki. Działanie Ośrodka wspiera również Zespół ds. Studentów Niepełnosprawnych, który zajmuje się sprawami administracyjnymi.

Jak wspomniano wcześniej, Ośrodek oferować będzie różnego rodzaju szkolenia, warsztaty, kursy, m.in. radzenia sobie ze stresem i wspomagające samorozwój. Odbywać się też będą wykłady i spotkania, rozmowy i wywiady.

- Przegląd oferty wykładów ogólnouniwersyteckich dał nam wiedzę i pewność, jak wielu mamy na UMK specjalistów z różnymi kompetencjami, m.in. w zakresie prowadzenia treningów na temat komunikacji interpersonalnej czy radzenia sobie z sytuacjami trudnymi. Chcemy wykorzystać ich potencjał - tłumaczy dr Fopka-Kowalczyk.

Pandemia nie krzyżuje planów

Oczywiście, ze względu na obecną sytuację pandemiczną na razie działalność Ośrodka odbywać się będzie głównie w trybie online. Wszelkie informacje i o bieżącej działalności, i tej planowanej w najbliższej przyszłości, można znaleźć na stronie internetowej Ośrodka. Atrakcyjnie zapowiada się "Tydzień Inauguracyjny" zaplanowany w dniach 12-16 kwietnia - każdy zainteresowany będzie mógł posłuchać lub porozmawiać z twórcami placówki, dowiedzieć się o przygotowywanej ofercie, a także wziąć już udział w przygotowanych dla nich propozycjach.

- Cały czas pracujemy nad krótkimi ciekawymi spotkaniami online z osobami, które opowiedzą i pokażą, jak bardziej dbać o siebie w różnych aspektach swojego życia - zachęca dyrektor Fopka-Kowalczyk.

Chodzi nam o kulturę spotkania, nie o bezosobowe kontakty. Bo tego nam brakuje -  spotkać się i porozmawiać o sobie. Poznać drugiego człowieka - mówi prof. Karwacki. - Ośrodek będzie o coś takiego apelował. Będziemy starali się pokazać, w jakim kierunku moglibyśmy zmierzać - jako jednostki, członkowie konkretnych grup i zespołów. Tak, by się nie zgubić. I nie zgubić drugiego człowieka.

Pomysłodawcy i główni kreatorzy Ośrodka zauważają, że uruchomienie nowej placówki dobrze wpisuje się w sytuację pandemiczną i na nią odpowiada.

- Pandemia skupia jak w soczewce i uwypukla wręcz wszystkie problemy, z którymi mieliśmy do czynienia wcześniej - mówi prof. Karwacki.

- Dochodzą też oczywiście nowe problemy - dodaje prof. Przyborowska. - Badania wśród studentów dotyczące ich zachowań zdrowotnych i wolnoczasowych, które prowadziłam z prof. Piotrem Błajetem, pokazują, że ludzie często nie zdają sobie sprawy, że coś szwankuje, coś nie działa, że potrzebują pomocy. I po to właśnie jest ten Ośrodek - chcemy, o ile się da, zapobiegać wielu problemom, a jeśli zajdzie taka potrzeba - pomagać w ich rozwiązaniu.

- Gdy skończy się pandemia, to będzie mieli wysyp zaburzeń emocjonalnych i chorób psychicznych - już od 2017 r. WHO twierdzi, że depresja jest pierwszą chorobą świata. I w tym momencie Ośrodek będzie już działał, będzie miał za sobą pewne doświadczenia - będziemy więc gotowi na nowe, popandemiczne wyzwania - dodaje prof. Karwacki.

Z nadzieją w przyszłość

Zespół Ośrodka skupia się na razie na działalności edukacyjnej i pomocowej, ale plany ma większe.

- Wyjdziemy naprzeciw też naszym gościom: zagranicznym studentom i pracownikom - oni też muszą móc liczyć na nasze wsparcie. W przyszłości też chcielibyśmy otworzyć się na instytucje pomocowe spoza UMK i zaproponować im współpracę - mówi dr Fopka-Kowalczyk. – Plany mamy duże. Podkreślę jednak jeszcze raz - to od nas wszystkich zależy, jaki Ośrodek zbudujemy.